Lastik Hava Basıncı Nedir? Kaç Olmalıdır?

Lastik basıncı, binek araçlar ve hafif ticari araçlar başta olmak üzere, karayolları ulaşımında seyir halinde olan tüm vasıtaları taşıyan lastiklerinin içerisindeki hava miktarıdır. Konforlu ve güvenli sürüşlerin en önemli kriterlerinden biri olan lastik hava basıncı standartlara uygun seviyede olmalıdır. Bu sayede hem şehir içi hem de şehir dışı seyahatlerin rahat ve emniyetli şekilde gerçekleşmesi mümkün hâle gelir. Lastiklerdeki hava basıncının normal değerlerin altına düşmesi ya da üzerine çıkması gibi durumlarda çeşitli riskler ortaya çıkar. Böyle durumlarda; tekerlerin fren mesafesinin uzaması, viraj alma ve ani manevra pozisyonlarında aracın kayması, eğimli ve engebeli arazi koşullarında kayma ve kızaklama, direksiyon hâkimiyetinin zayıflaması, aşırı yakıt tüketimi, lastiklerin zamanından önce deforme olması, kaza riski gibi pek çok olumsuzluk yaşanabilir.

Lastik Hava Basıncı Nedir?

Taşıt sahiplerinin güvenlik, verimlilik ve konfor beklentilerini karşılayan en önemli hususlardan biri de lastiklerin kontrollü ve dengeli olmasıdır. Buna bağlı olarak araç lastiklerinin içerisinde tutulması gereken basınçlı hava miktarının belirli bir düzeyde olması önemlidir. Kullandıkları aracın seyir durumunun her koşulda elverişli olmasını arzu eden sürücülerin, fazlasıyla merak ettiği konulardan biri de “Hava basıncı nedir? sorusunun yanıtıdır. Oto lastik basıncı için verilecek detaylı yanıt ise lastiklerin hareket gücünü yola aktaran, manevra kabiliyetini optimum düzeye çıkaran, dengeli, yakıt tasarrufuna katkı sağlayan, kontrollü ve konforlu sürüş yaşatan havanın belirli psi değerindeki miktarı şeklindedir. Lastiğin şişmesi için içerisinde basılan havanın basıncı, açık havadaki basınçtan yüksektir.

Psi Nedir?

Basınç birimi olarak kullanılan Psi: araç lastiklerinin içerisinde bulunan havanın miktarını rakamsal oranlarda gösteren ölçü değeridir. Psi’nin açılımı “Pounds Per Square Inch” olarak geçer ve İngiliz tartı sisteminde yer alan birimler çerçevesinde oluşturulan basınç veya gerilim birimi olarak tanımlanır.

Psi ile Bar Arasındaki Fark Nedir?

Psi ve Bar olarak kullanılan kısaltma sembollerinin her ikisi de basınç ölçü birimi anlamına gelir. Bazı araçların içerisinde ya da kullanım kılavuzlarında Psi şeklinde yazılan rakamsal değerler bazı araçlarda Bar şeklinde yazılır. Aralarındaki temel fark ise Psi, inç kare başına düşen libre (yarım kg’a denk olan bir ağırlık birimi) miktarı, Bar ise neredeyse deniz seviyesine yakın olan atmosfer basıncı değerindeki basınç birimidir. 1 bar, 14.50 psi değerine eşittir. Bu durumda lastiklere hava basmanız gerektiğinde “Bar” değerini “Psi” birimine çevirmeniz gerekir. Lastik hava basıncı belirlenirken etkili olan unsur, araçlara takılması uygun olan lastiklerin boyutlarıdır. Taşıtların özellikleri dikkate alınarak belirlenen lastik basınç tablosu sayesinde aracın yapısına ve lastiklerine uygun Psi değerlerinin öğrenilmesi mümkündür. Lastik hava basıncını düşüren başlıca faktörler şunlardır:

• Hava osmozu olarak adlandırılan hava kaçışı, özellikle kış aylarında soğuk hava ve zemin etkilerine maruz kalan kauçuk materyalinin kimyasından kaynaklanır ve lastik basıncının düşmesine yol açar.
• Lastik supabının herhangi bir nedenle arızalanması durumunda, lastikler hızlı ya da yavaş biçimde hava kaçırır.
• Araç jantlarında gözle görülmeyen ya da fark edilmeyen eğrilme, ezilme gibi problemler sonucunda, lastiklerin hava basıncının, jant ve lastik arasında oluşan boşluktan dışarı sızar.
• Lastiklerin hasar almasına neden olan çivi, cam, tel gibi keskin ya da sivri parçalar, hava basıncı değerinde düşüşe yola açar.
• Eskiyen ve aşınan lastiklerin zamanında yenilenmemesi ile birlikte devam eden sürüşler sırasında oluşan çizik, çatlak ve yırtık komplikasyonları lastiklerin havasını indirir.

 

Lastik Hava Basıncı Kaç Olmalı?

Lastik boyutları doğrultusunda sabit oranlarda tutulması gereken araba lastik basıncı, aracın taşıdığı yüke uygun niteliklerde belirlenir. Araç markaların modellerini oluşturan segmentler, farklı lastik ölçülerine sahip olduğu için, lastiklerin basınç değerleri de araçtan araca değişkenlik gösterir. Verilen bilgiler ışığında “Lastik havası kaç olmalı?” sorusunun yanıtı ise Psi hava basıncı oranlarının, taşıtların karoser özelliğine uyum sağlayan lastiklerin ebatlarına uygun değerlerde olması gerektiğidir. Lastik hava basıncı hesaplama işlemi yapılırken Bar değeri Psi’ye çevrilir. Bunun için 1 bar’ın 14.50 psi değerinde olduğunu belirtmekte yarar vardır. 1 psi’nin Bar değeri ise 0.06895 olarak ifade edilir. Basınç hesaplama yöntemine örneği vermek gerekirse; kullandığınız taşıtın iç kapı bölümünde yazan Psi değeri 2.2 rakamı ise bu sayının 14.50 bar ile çarpımı, 31.9 sonucunu vereceği için lastiğinizi hava basıncının 32 psi olması gerektiği anlaşılır.

Her araçta lastik boyutlarına göre değişkenlik gösteren lastik hava basıncı tablosu; yeni taktırdığınız lastiğin kullanma kılavuzunda, sürücü kapısının iç kısmı, kaporta altı bilgi kâğıdı ya da benzin deposu kapağı gibi yerlerde yazar. Örneğin, Sedan kasa türüne sahip taşıtlarda ortalama 2 kişi seyahat edenlerin ön ve arka lastikleri 31 psi olacak şekilde sabitlenebilir. Yüklü seyahat edilen durumlarda ise “Araba lastik havası kaç olmalı?” sorusunun yanıtı oldukça önemlidir. Yine Sedan kasa örneğini baz alarak; araç içinde bulunan 4 ila 5 kişilik insan sayısı ya da bagaja yük yerleştirilmesi durumlarında ise ön lastiklerin 35 psi, arka lastiklerin de 38 psi değerine getirilmesi önerilir. Ayrıca sürekli gittiğiniz oto bakım servisinizden ya da lastikçinizden de olması gereken hava lastik basıncı hakkında en doğru bilgiyi kolayca alabilirsiniz.

 

Lastik Hava Basıncı Düşükse Ne Olur?

• Lastiklerin zemine normalden fazla yapışmasına neden olan basınç düşüklüğü, kullanıcıların direksiyon kontrolünü zorlaştıracağı için özellikle kaygan zeminlerde kızaklama riskini artırır.
• Direksiyonun sağa ya da sola çevrilmesi işlemlerini ağırlaştıran lastiklerdeki basınç değer kaybı, dönemeç, viraj alma ya da park etme gibi pozisyonlarda gereğinden fazla efor sarf etmenize yol açar.
• Engebeli yollarda titreşimi absorbe etmek üzere tasarlanan araç amortisörleri işlevini yerine getirmekte zorlanır ve tüm yük lastiklere bindiği için lastiklerin aşınması hızlanır.
• Yavaş ya da süratli tüm yolculuklar esnasında zemine yayılarak hareket eden ve aşırı biçimde temas eden lastikler, aracınızın yakıt tüketiminin artmasına neden olur.

Lastik Hava Basıncı Fazlaysa Ne Olur?

• Lastiklerin yola tutunma performansını düşüren basınç yüksekliği nedeniyle, konforsuz bir seyahat deneyimi yaşamak zorunda kalan yolcular hoplama, zıplama ve sarsılma sorunlarıyla karşılaşır.
• Sert viraj alma, araç sollama ve ani dönüş pozisyonlarında direksiyon hâkimiyeti zayıflar ve aracınız savrulur.
• Keskin manevralarda, direksiyonu toparlama açısı istenmeyen şekilde genişler ve şoförün sürüş kontrolünü kaybetme riski artar.
• Lastiklerin yanak kısımlarını yoldan kesen yüksek basınç değeri, dişlerin zemine temasını artıracağı için lastiklerin kullanım ömrünü azaltır.
• Taşıtların fazla yakıt tüketmesine neden olan yüksek lastik basıncı, yakıt harcamalarını artırabilir.

Lastik Hava Basıncı Neyle Ölçülür?

Otomobil lastik basıncı ölçüm işlemleri, taşıtların rutin bakım uygulamaları arasında olmakla beraber ayda bir kez mutlaka kontrol ettirilmesi önemlidir. Düzenli ölçüm işlemleri hem sizin hem de sevdikleriniz açısından gerek mal gerekse can kaybına neden olabilecek sürüş risklerinin minimize dilmesine olanak verir. Araç lastikleri normal şartlar altında bile ayda ortalama 1 psi, yani 0.076 bar oranında basınç kaybına maruz kalır. Sürücülerin basınç durumunu kontrol altında tutmaları için özel olarak geliştirilen hava basınç ölçer mekanizmaları üç çeşittir. Genellikle 5 ila 99 psi aralığında ölçüm kapasitesine sahip olan lastik hava ölçer modelleri kadran, çubuk ve dijital özelliklerde üretilir. Kullanmayı tercih ettiğiniz cihazın göstergesine yansıyan verileri değerlendirirken, aracınızın şoför tarafındaki iç kapı kısmına yerleştirilen, lastik hava basıncı tablosu oranlarını dikkate alabilirsiniz. Dilerseniz kalem görünümlü ürünleri, dilerseniz gece görüş rahatlığı sunan ışıklı, sesli ve LED göstergeli lastik hava basınç ölçer teknolojilerini seçebilirsiniz.

Kullanım pratikliğinin yanı sıra işlevsel detaylarla donatılan hava basıncı saati tercihi yaparken kaliteli ve güvenilir markaların ürünlerini değerlendirmeniz oldukça önemlidir. Bu sayede lastiklerinizde olması gereken hava basıncı değerlerini doğru şekilde ölçümleyebilirsiniz. Lastik basınç göstergesi, 2007 yılından sonra üretilen tüm araçlarda bulunur. Ayrıca göstergesi bulunmayan araçlara, sonradan sensörlü basınç sistemi taktırılması mümkündür. Otomobilinizle seyir halindeyken lastik basıncının düştüğünü, ters at nalı şeklindeki ikaz lambasının yanması sayesinde rahatlıkla anlayabilirsiniz. Böylece trafikte seyrederken hem ulaşım güvenliğinin maksimum düzeyde kalmasını hem de yakıt tüketiminin optimum verimlilikte olmasını sağlayabilirsiniz.

Lastiklere Hava Nasıl Doldurulur?

Taşıtların lastiklerine hava basmak için benzin istasyonlarında bulunan hava pompası mekanizmaları kullanılabilir. Para haznesine demir para atılarak çalışan sistemler, birkaç dakikalık süreler şeklinde, lastiklerin içerisine hava basılmasına imkân sunar. Aracınızın lastiklerine hava doldurmadan önce, uzun yol katetmiş sıcak lastiklerin yaklaşık 30 dakika kadar soğuması beklenir. Tekerleklerin jant kısmında yer alan lastik çıkıntı (supab sapı) üzerinde bulunan plastik ya da metal kapak açılır. Pompanın hortumundaki hava çıkış ucu, supab yatağına baskı uygulayarak yerleştirilir. Sıkıca tutulan pompa ucu, lastiğe basınçlı hava iletirken Pompa hortumu lastiğin hava supabına bastırıldıktan sonra yeterli miktarda hava girişinin gerçekleşmesi sağlanır. Otomobil modellerine göre genellikle araçlara, 31 veya 35 psi arasında değişkenlik gösteren oranlarda hava doldurulur. Hava doldurma işlemi sırasında, aracınızın lastiğine ne kadar hava basıldığını görmek için pompa teknolojisinin basınç ölçer kısmındaki ibreye bakabilirsiniz.